Indelingen, soorten en typen van dyscalculie

[Sébastien]

We kunnen stellen dat er vier soorten dyscalculie worden beschreven: semantische geheugendyscalculie, procedurele dyscalculie, visuospatiële dyscalculie en getalkennisdyscalculie (Geary, 2003).

Semantische geheugen dyscalculie
Jongeren met semantische geheugendyscalculie vertonen volgende kenmerken: Ze zijn traag in het rekenen (tijdconsumerende fouten), waarbij eenvoudige sommen (vb. optellen en aftrekken tot twintig en de tafels van vermenigvuldiging) niet geautomatiseerd zijn. Indien de antwoorden uit het geheugen worden gehaald (wanneer ze niet berekend worden) worden er veel substantiële fouten gemaakt. Verder zien we dat de tijd die nodig is om een correct antwoord uit het geheugen te vinden zeer wisselend is. Uit onderzoek blijkt dat dit geheugenprobleem zowel met het werkgeheugen als met het lange termijngeheugen te maken heeft. Het blijkt dat het terugvinden van rekenfeiten uit het lange termijngeheugen, zoals de uitkomst van een bepaalde optelling of vermenigvuldiging, een beroep doet op dezelfde geheugensystemen als het decoderen van woorden en het leesbegrip. Het is dus niet verwonderlijk dat dyscalculie van het verbaalgeheugen type veel voorkomt bij kinderen met dyslexie. De oorzaak van dit type van dyscalculie lijkt te liggen in de linker hemisfeer (net als dyslexie) vooral in de posterieure en prefrontale regionen. Mogelijk is er ook een verband met het functioneren van de subcorticale basale ganglia.

Getalkennisdyscalculie
Kinderen met getallenkennisdyscalculie hebben volgende kenmerken : Ze hebben problemen met inzicht in de getalstructuur (HTE) en metend rekenen, ze hebben moeite met abstract inzicht in ons talstelsel en ze hebben problemen met getallezen, getaldictee, getalherhalen, getalbegrip en getalproductie.

Visuospatiële dyscalculie
Kinderen met visuospatiële dyscalculie hebben moeite met het visueel-ruimtelijk goed weergeven en interpreteren van numeriek informatie, zoals het recht onder elkaar zetten van getallen in kolommen. We zien het roteren (horizontaal of verticaal) van getallen, het foutief interpreteren van de ruimtelijke weergave van numerieke informatie (zoals de plaatswaarde – In 4256 is de 2 H, terwijl in 6524 de 2 verwijst naar T). De problemen met visueel ruimtelijke verwerking van deze leerlingen worden doorgaans gekoppeld aan een dysfunctie van de rechter hemisfeer (met name de visuele cortex), alhoewel ook het pariëtale gebied van de linkerhemisfeer betrokken kan zijn. Bij deze vorm van dyscalculie zien we meestal geen comorbide leesproblemen. Er blijkt ook geen erfelijke component te zijn die er een rol in speelt.

Procedurele dyscalculie
Tenslotte is er de procedurele dyscalulie waar jongeren vaak een rekenalgoritme blijven gebruiken die normaal is voor jongere leerlingen. Deze jongeren maken veel substantiële fouten in de uitvoering van de rekenprocedures. Er is een achterstand merkbaar in het begrip van de rekenprocedures en ze hebben moeite met de volgorde van de stappen die bij complexe berekeningen moeten worden uitgevoerd. Deze ‘aanpakproblemen’ lijken soms te maken hebben met een stoornis van het frontale deel van de linker hemisfeer.

Geary, D.C. (2003).Learning in Arithmetic: problem-solving differences and cognitive deficits. In
L. Swanson, K.R. Harris & S. Graham (Red.). Handbook of leaning disabilities ( pp. 199-212). The Guilford Press New York.

[Renée]

Primaire dyscalculie: Er is geen speciale oorzaak aan te wijzen voor het hebben van dyscalculie. Het leren zelf is gestoord.

Secundaire dyscalculie: Er is sprake van b.v. hersenbeschadiging, ongeval e.d.

Sébastien, kun je hier nog wat aanvullingen doen?

[Sébastien]

Eigenlijk heb ik dit in mijn schema in mijn verslag duidelijk proberen te maken.

Wat je schrijft klopt wel, maar onder secundaire dyscalculie valt ook het 'omgevingsfactoren' aspect.

Primaire dyscalculie = aangeboren.
Secundaire dyscalculie = verworven.

Dus uit mijn verslag:
Primaire dyscalculie: hiervan is sprake als het kind tegen alle verwachtingen in moeilijkheden vertoont met wiskunde, d.w.z. er zijn geen motorische, zintuigelijke, emotionele of sociale problemen aanwezig waartoe de rekenstoornis te herleiden is.

Secundaire dyscalculie: deze zijn het gevolg van omstandigheden die het rekenen belemmeren. Zo kunnen er ongunstige omgevingscondities voorkomen, of zintuigelijke, motorische, emotionele en intellectuele problemen.

PS. Misschien had ik bij secundaire dyscalculie nadrukkelijker ook hersenletsel moeten noemen...

[Renée]

dank je!

[Sébastien]

Allemaal hetzelfde of allemaal anders?

'Classificerend' oogpunt:
- rekenzwakte
- rekenmoeilijkheden
- rekenproblemen

'Verklarend' oogpunt:
- rekenstoornisen
- cijferblindheid
- acalculie
- pure alexie
- dyscalculie
- essentiële dyscalculie
- mathematics learning disorder
- mathematics learning disability
- mathematics learning redardation
- mathematics learning deficiency

Wat betreft het onderscheid tussen rekenstoornissen, rekenmoeilijkheden en rekenproblemen kunnen we ons beroepen op Dumont (1994). Hij gebruikt de verklarende term rekenstoornis voor 'primaire' stoornissen op het vlak van rekenen. Rekenmoeilijkheden zijn ('secundaire') rekenproblemen, waarmee wordt bedoeld dat de oorzaak is gelegen in de omgeving of in een andere primaire (zintuigelijke, mentale emotionele, neurologische) stoornis. Rekenproblemen gebruikt Dumont (1994) als classificerende verzamelterm voor problemen bij kinderen die, om wat voor reden dan ook, niet goed kunnen rekenen.

Hoewel men momenteel in staat is om de meest eenvoudige rekenprocessen via medische beeldvorming in de hersenen te lokaliseren, is er bij 95% van de kinderen met rekenstoornissen (nog!) geen neurologisch letsel gevonden. Voor deze kinderen gebruikt Thiery (2003) de term essentiële dyscalculie.

Bron:
"Diagnostische protocollen bij dyscalculie: Zin of onzin?"
Significant, 2004, 3

[Sébastien]

We kunnen stellen dat er vier soorten 'eigenlijke' rekenstoornissen worden beschreven:
- semantische dyscalculie
- procedurele dyscalculie
- visuo-spatiële dyscalculie
- getalkennis dyscalculie

'Synomiemen' voor semantische dyscalculie:
- Attentional Sequencing Dyscalculie (Badian, 1983)
- geheugen dyscalculie (Mc Closkey & Macaruso, 1995)
- links hemisferische stoornis (Rourke & Conway, 1997)
- semantische geheugenstoornis (Geary, 2003)
- Developmental Output Failure type 1 of DOF1 (Levine e.a., 1993)
- stoornis wat betreft hoofdrekenen en geautomatiseerd rekenen (Cornoldi & Lucangeli, 2004)

'Synomiemen' voor procedurele dyscalculie:
- acalculie type 2 (Hécaen, Rourke & Conway, 1997)
- anarithmetria (Badian, 1983)
- operationele dyscalculie (Kosc, 1974)
- centrale dyscalculie (Njiokiktjien, 1987)
- procedurele dyscalculie (Mc Closkey & Macaruso, 1995 / Geary, 2004)
- stoornis wat betreft het gebruik van procedures in het schriftelijk rekenen (Cornoldi &Lucangeli, 2004)
- [vinden we ook terug bij het] ontwikkelings-Gerstmann-syndroom

'Synomiemen' voor visuo-spatiële dyscalculie:
- acalculie type 2 (Hécaen, Rourke & Conway, 1997)
- spatiële dyscalculie (Badian, 1983)
- Niet Verbale Leerstoornis of NLD (Rourke & Conway, 1997)
- visuo-spatiële dyscalculie (Geary, 2004)
- DOF 1 (Levine, Thiery, 2003)

'Synomiemen' voor getalkennis dyscalculie:
- getalkennisdyscalculie (Mc Closkey & Macaruso, 1995)
- getalkennisdyscalculie (Cornoldi &Lucangeli, 2004)

Bron:
Dyscalculie: een 'onheus' begrip of 'onheus' benaderd
Panama-Post, 2004, 3
A. Desoete

[ElroyWood]

Toen je dit schreef toen dacht ik inderdaad dat dit erg leek op een tegenspraak. Maar toen ik terug keek naar wat ik geschreven had, heb ik de volgende verklaring. Uit de anamnese (zie hier) zie ik dat problemen bij de zwangerschap/bevalling/geboorte veelvuldig voorkomen alsook dat de stoornis in de familie veelvuldig voorkomt. Ik kan niet overzien of het percentage rond zwangerschap/bevalling/geboorte bij deze stoornissen opvallend is of niet. Omdat dr. Verhagen dit niet hard kan maken (=geen statistisch bewijs) in haar proefschrift geeft ze toch in dat kader aan dat je in ieder geval kunt proberen om de factor van de zwangerschap/bevalling/geboorte te minimaliseren. Ik ben geen medicus, maar het lijkt me wel aannemelijk dat medicijnen, alcohol, roken e.d. een probleem zouden kunnen vormen: denk aan vroegtijdige bevalling.